Wat is er heilig aan heilige geometrie?

Geometrie

Het woord geometrie kun je herleiden naar twee oud Griekse woorden: geo en metron. Dat betekent respectievelijk, aarde en meten. Geometrie zou je kunnen vertalen met zoiets als “het meten van de aarde”.

Je denkt mischien dat geometrie door de Grieken is ‘uitgevonden’, maar er waren beschavingen, veel eerder dan de Grieken, die in hun heilige bouwwerken overduidelijk werkten met geometrie. Denk maar eens aan Egyptenaren, Chinezen, en de bouwers van de West-Europese megalitische bouwwerken.

Een kenmerk van geometrie is, dat je alle geometrische vormen kunt construeren met slechts een rechte stok en een stuk touw. De cirkel is daarbij de basisvorm en de rest (bv. kubus, tetraëder, mandorla, pentagram) volgt daaruit.

Wat maakt heilige geometrie, heilig?

Geometrische vormen ordenen. Wanneer chaos geordend wordt, werkt dat helend op je in. En dat kun je voelen.

Heilige geometrie verschilt ‘technisch’ in niets van gewone geometrie. Het onderscheid ligt in de betekenis die aan de geometrie gegeven wordt. Die betekenis maakt de geometrie heilig. Die betekenis heeft te maken met schepping. Maar dat is iets voor een andere blogpost. Ik wil nu vooral ingaan op het helende aspect en hoe je dat zelf kunt ervaren.

Iets wat heilig is, werkt helend. (Heilig, heil en heel zijn etymologisch aan elkaar verbonden.)

De geometrische vorm zelf, ordent en heelt. En het heilig ook. Wanneer je bewustzijn en met intentie werkt met geometrie, werkt dat dubbel helend.

Vorm

En dat is precies wat de oude bouwmeesters van grote beroemde kathedralen, zoals bijvoorbeeld die van Chartres, deden met hun bouwkunsten. Wanneer je een fervent bezoeker bent van dergelijke oude bouwwerken, dan is het je misschien wel eens opgevallen dat er een verschil is in hoe een gotische kerk aanvoelt, dan een Romaanse kerk.

plafond kathedraal Chartres

Er spelen natuurlijk veel meer factoren mee dan alleen vorm, die invloed hebben op de sfeer van een bouwwerk. Maar een hele belangrijke factor is de basisvorm van het bouwwerk. Generaliserend kun je zeggen dat Gotische kerken een driehoek als basisvorm (ad triangulum) hebben en de Romaanse kerken een vierkant (ad quadratum).

Zo’n andere basisvorm maakt een enorm verschil in de grondtoon van sfeer. Het heeft impact op je fysieke, emotionele en spirituele ervaring van die ruimte. De keuze voor een basisvorm omvat, zeker in de sacraalbouw, veel en veel meer, dan alleen maar een bouwtechnische voorkeur.

Ervaar het verschil

Je kunt dit basisvorm-verschil thuis ervaren door bewust de interactie aan te gaan met een tetraëder en een kubus. Heb je die niet voorhanden, start dan met een vierkant en een driehoek. Teken eenvoudig met stoepkrijt de vorm op de grond, ga er in staan en tune in op de vorm.

Een andere, eenvoudige oefening vind je hier.

Wat merk je? Vertel erover in de commentbox hieronder.